Przeciążenie stawu skokowego to dość częsta przypadłość, która wynika ze skomplikowanej budowy tego narządu. Staw skokowy jest narażony na urazy i niekoniecznie musi do nich dochodzić podczas bardzo forsownych ćwiczeń czy wypadku. Niekiedy nawet stanięcie na nierównym podłożu może wywołać silny ból i stan zapalny. Jakie są najczęstsze objawy przeciążenia stawu skokowego?
Ból stawu skokowego a jego budowa
Aby zrozumieć, co powoduje obrzęk i ból stawu skokowego, warto przyjrzeć się jego budowie. Stawem skokowym ogólnie określa się połączenie kości podudzia z kością skokową. U człowieka występują jednak dwa stawy skokowe — górny i dolny. [1] Powierzchnie stawowe są zbudowane z główki oraz panewki. Główkę stanowi bloczek kości skokowej. Panewka to z kolei powierzchnia stawowa kostki przyśrodkowej i bocznej. Torebka stawowa przyczepia się wzdłuż powierzchni stawowych do brzegów chrząstek. [1]
Istotnym elementem z punktu widzenia objawów zapalenia stawu, są ścięgna i wiązadła. Jest ich w tym obszarze aż kilkanaście. [1] To właśnie one ulegają naciągnięciu lub zerwaniu, jeśli dochodzi do przeciążenia stawu skokowego. [2] Wówczas potocznie mówi się o skręceniu kostki, które może przyjmować różne stopnie, w zależności od zakresu uszkodzenia więzadeł. [2]
Przeciążenie stawu skokowego — z czego wynika?
Silne przeciążenie stawu skokowego prowadzi do jego skręcenia. Jest to najczęstszy uraz aparatu kostno-stawowego człowieka. [2] Do urazu stawu skokowego zwykle dochodzi w wyniku działania zbyt dużej siły na staw w jego nieodpowiednim ułożeniu. Dolegliwości bólowe i obrzęk stawu mogą pojawić się na przykład po zeskoku z dużej wysokości, szybkim marszu po nierównym podłożu (na przykład po wycieczce górskiej) czy po osunięciu się stopy z krawężnika. [2] Niekiedy bywa to połączone z przeciążeniem stawu kolanowego, a nawet biodra. [2] Ból kostki występuje również często u sportowców — nie tylko tych uprawiających sporty wyczynowe. Nawet osoby preferujące spokojny styl życia mogą się narazić na przeciążenia stawu skokowego w codziennych sytuacjach.
Warto wiedzieć, że skręcenie kostki może mieć różne stopnie. Ich klasyfikacja zależy od stopnia kontuzji stawu skokowego. Wyróżnia się [2]:
- rozciągnięcie więzadeł – stopień pierwszy,
- częściowe rozerwanie więzadeł — stopień drugi,
- całkowitego rozerwanie więzadeł – trzeci stopień.
Jak leczyć zapalenie stawu skokowego wywołane urazem? Rehabilitacja wygląda nieco inaczej w zależności od stopnia uszkodzenia tkanek. Trzeba także mieć świadomość, że silny ból w stawie skokowym nie musi być efektem przeciążenia. Innymi przyczynami takich dolegliwości mogą być reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), zwyrodnienie stawu wywołane chorobą zwyrodnieniową stawów czy stan zapalny stawu skokowego o podłożu infekcyjnym. [3] Jeśli nie doszło do urazu, a pacjent odczuwa ból, sztywność i ograniczenie ruchomości kończyny, konieczna jest zaawansowana diagnostyka. [3]
Jakie są objawy przeciążenia stawu?
Podstawowym objawem przeciążenia jest silny ból, który nasila się przy poruszaniu kończyną. Samo leczenie bólu domowymi metodami może jednak nie wystarczyć, jeśli przeciążenie stawu skokowego jest poważne. Każdy z wyżej wymienionych stopni skręcenia kostki ma swoje charakterystyczne symptomy. [3]
1. W stopniu pierwszym, w którym nie dochodzi do uszkodzenia więzadeł, pojawia się nieznaczna utrata funkcji (sztywność stawu), niewielki ból oraz obrzęk i tkliwość tkanek okołostawowych. [3]
2. W stopniu drugim pojawia się częściowe uszkodzenie więzadeł. Wówczas występuje utrata ruchomości, nieznaczna niestabilność i duży obrzęk oraz krwiak podskórny. Zwykle pacjent odczuwa również stosunkowo silny ból stawu. [3]
3. Trzeci stopień, czyli najpoważniejsze przeciążenie, powoduje zerwanie więzadeł i wywołuje utratę funkcji stawu oraz znaczące obniżenie jego ruchomości. Pojawia się niestabilność mechaniczna uniemożliwiająca normalne chodzenie oraz duży krwiak podskórny. W tym przypadku ból jest bardzo silny. [3]
Główne objawy przeciążenia to zatem ból (jego nasilenie zależy od stopnia urazu), a także ograniczenie funkcji stawu. Warto pamiętać, że choć skręcenie kostki jest bardzo częstą dolegliwością, zawsze warto skonsultować się z lekarzem. Stan zapalny stawu skokowego wywołany przeciążeniem może wymagać specjalistycznego leczenia. Niekiedy niezbędne jest również unieruchomienie chorej kończyny. [2]
Artykuł na zlecenie marki 4flex
Bibliografia
- Radlak K., Staw skokowy – anatomia, Portal Fizjoterapeuty, 24 stycznia 2022: https://fizjoterapeuty.pl/anatomia/staw-skokowy.html
- Sułko J. Skręcenie stawu skokowego, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165580,skrecenie-stawu-skokowego
- Pedrycz A., Frąckiewicz M., Cichacz B., Siermontowski P. Urazy w obrębie stawu skokowego. Diagnostyka, profilaktyka, leczenie operacyjne, POLISH HYPERBARIC RESEARCH 4(49)2014 Journal of Polish Hyperbaric Medicine and Technology Society, wyd. 49, rozdz. 4 s. 51 – 58, 2014: https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-0ffb9e91-113e-41e6-82f4-f6396c6e4432/c/pedrycz_PHR4_49_2014_pl.pdf
